Συνεχίζουμε την πορεία μας αναλύοντας βαθύτερα τις 6 Βασικές Ανθρώπινες Ανάγκες των Ανθρώπων. Στη συνέχεια σας δίνω μια σειρά ερωτήσεων ώστε να σας βοηθήσω να χρησιμοποιήσετε αυτά τα δεδομένα στη δική σας ζωή. Τέλος, ολοκληρώνουμε μια σύντομη σειρά προτάσεων που αν ακολουθήσετε θα μπορέσετε να βελτιώσετε την ζωή σας, κατευθύνοντας τις ενέργειες σας προς εκείνα τα πράγματα που καλύπτουν περισσότερες και πιο σημαντικές για σας ανάγκες.

 

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗ & ΑΓΑΠΗ

Αυτή η ανάγκη περιγράφει την επιθυμία μας για συναισθηματική σύνδεση με άλλους ανθρώπους και την δημιουργία κοινωνικών δεσμών. Η ύψιστη ίσως μορφή μιας τέτοιας σχέσης, εμπεριέχει το να λαμβάνουμε και να δίνουμε αγάπη.

Αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι σχηματίζουν ομάδες και συμμετέχουν σε κοινωνικές συναθροίσεις. Ο γάμος, η εκκλησία, το κλαμπ, η θεατρική ομάδα, το γυμναστήριο, η ομάδα γιόγκα… όλα συνεισφέρουν στην βαθύτερη ανάγκη μας για σύνδεση και ανταλλαγή.

Ο ίδιος ο θεσμός της πόλης, βασίζεται στην εκθετική ικανοποίηση αυτής της επιθυμίας.

Όλες οι ανάγκες, όταν καλύπτονται με ορθό τρόπο, ενισχύουν την ΕΠΙΒΙΩΣΗ, που είναι ο κοινός παρονομαστής κάθε προσπάθειας της ζωής.

Όμως, όπως και οι υπόλοιπες ανάγκες, έχει και αυτή το αρνητικό της ισοζύγιο. Ένα άτομο μπορεί να βρεθεί μπλεγμένο σε μια ομάδα (μια συμμορία για παράδειγμα), όπου θα υποφέρει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Παρά το κόστος, ίσως να μην θέλει να αποκοπεί από αυτή την ομάδα, επειδή η συμμετοχή του καλύπτει διάφορες ανάγκες του, μία εκ των οποίων σίγουρα είναι και η ανάγκη για σύνδεση.

Κάποια στιγμή που κερδίζουμε τόσα πράγματα, συνδεόμενοι βαθιά με άλλους ανθρώπους, την ίδια εκείνη στιγμή ίσως εκτιθέμεθα και στην κριτική, στην απόρριψη και την εκμετάλλευση από εκείνους.

Μερικοί άνθρωποι παρουσιάζουν πολύ μεγάλη επιθυμία να καλύψουν αυτή την ανάγκη, σε βαθμό που είναι πρόθυμοι να στερηθούν την ικανοποίηση κάποιων άλλων, εξίσου σημαντικών, όπως για παράδειγμα η ανάγκη για αλλαγή.

Παρατηρούμε συχνά αυτή την κατάσταση, όταν ένας άνθρωπος βρίσκει έναν άλλο, που θεωρεί ως «το άλλο του μισό». Για χάρη αυτής της σύνδεσης, για χάρη της αγάπης που λαμβάνει και δίνει, είναι πρόθυμος να κάνει πολλές θυσίες, ως προς τον τρόπο που ζει, τις επιλογές που κάνει, κλπ..

Κάτι τέτοιο δεν χαρακτηρίζεται ως «καλό» ή «κακό», αλλά απλώς ως κάτι που συμβαίνει.

Αν τέτοιες αλλαγές δεν οδηγήσουν το άτομο σε επιλογές που αλλοιώνουν την πραγματική του ταυτότητα, τότε είναι όλα καλά.

Αν όμως γίνουν επιλογές, για τις οποίες το άτομο μετά «μετανιώνει», τότε οι ανάγκες που έχει καταπιέσει, θα εμφανιστούν αργά ή γρήγορα, δημιουργώντας πολλά προβλήματα και στο ίδιο το άτομο και τις σχέσεις του.

 

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ

 

Αυτή η ανάγκη περιγράφει την επιθυμία μας να μαθαίνουμε νέες γνώσεις, νέες δεξιότητες, να αναπτυσσόμαστε και να βελτιωνόμαστε συνεχώς.

Αν σε ρωτήσω που θέλεις να βρίσκεσαι στη ζωή σε πέντε χρόνια από τώρα, πιθανότατα θα φτιάξεις μια εικόνα όπου θα είσαι σε πιο καλή θέση από σήμερα. Θα έχεις πετύχει περισσότερα πράγματα (από αυτά που εσύ θεωρείς σημαντικά) και μάλλον θα είσαι πιο ώριμος και σοφός.

Όταν η ανάγκη για αυτοβελτίωση γίνεται εντονότερη, το πάθος μας για εξερεύνηση νέων γνώσεων και επίτευξη νέων καταστάσεων γίνεται επίσης εντονότερο. Άλλοι άνθρωποι θέλουν να αναπτυχθούν συναισθηματικά, άλλοι διανοητικά, άλλοι πνευματικά, άλλοι φυσικά, άλλοι οικονομικά, κ.λπ..

Λογικά, όλοι μας περνάμε από όλες αυτές τις καταστάσεις στη ζωή, ξανά και ξανά. Κάθε φορά, μαθαίνουμε καινούρια πράματα, αποκτάμε νέες ικανότητες, νέες γνώσεις και γινόμαστε πιο ικανοί και κάτι.

Για να το πετύχουμε, μελετάμε βιβλία, βίντεο και άλλο υλικό, παρακολουθούμε διαλέξεις ή σεμινάρια, συμμετέχουμε σε μαθήματα και τάξεις.

Χωρίς ανάπτυξη και βελτίωση δεν υπάρχει πραγματική πρόοδος και ευτυχία στη ζωή. Χωρίς πρόοδο, δεν υπάρχει πραγματική ευτυχία που να διαρκεί.

Υπάρχει όμως μια σημαντική λεπτομέρεια, η οποία πρέπει να τονιστεί και να γίνει πλήρως κατανοητή,

Όταν κάποιος αποκτάει μια καινούρια δεξιότητα, δεν σημαίνει αυτομάτως ότι βελτιώνεται, ότι αναπτύσσετε ή ότι ωριμάζει. Αυτά τα αγαθά συνδέονται περισσότερο με τους λόγους που ωθούν ένα άτομο να αποκτήσει αυτή τη νέα δεξιότητα ή κατά πόσο η όλη διαδικασία τον βοηθάει να κατανοήσει περισσότερο και καλύτερα τον εαυτό του.

Αν μια διαδικασία δεν τον βοηθάει να κατανοήσει περισσότερο τον εαυτό του (ή το περιβάλλον), τότε δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει συμβάλει στην ανάπτυξη του. Αυτό είναι αλήθεια, όχι επειδή το λέω εγώ, αλλά επειδή το ίδιο το άτομο δε θα έχει ικανοποιήσει την βαθύτερη ανάγκη του για ανάπτυξη.

Ένα πολύ καλό παράδειγμα συναντάμε στα σημερινά σχολεία. Χιλιάδες παιδιά μαθαίνουν αριθμητική, γραφή και πολλές άλλες δεξιότητες. Τα περισσότερα όμως από τα παιδιά μας, δεν έχουν έναν πραγματικά καλό λόγο που το κάνουν.

Για αυτό, η απόκτηση της δεξιότητας/γνώσης, δεν τους βοηθάει πάντα να εξερευνήσουν τον εαυτό τους και τους στόχους τους. Ως αποτέλεσμα, δεν νιώθουν ότι αναπτύσσονται, μέχρι την ημέρα που,  μόνα τους συνήθως, θα επιλέξουν ή θα βρουν μια άλλη γνώση ή δραστηριότητα έξω από το σχολείο, μέσα από την οποία ανακαλύπτουν μια καλύτερη οδό για να γνωρίσουν τον  εαυτό τους.

Χωρίς ουσιαστική ανάπτυξη, βιώνουμε μια στασιμότητα. Αυτό ονομάζεται πιο σωστά πνευματική στασιμότητα. Εξωτερικά, μπορεί να μεγαλώνουμε, να αποκτάμε επαγγελματικές δεξιότητες, να βγάζουμε χρήματα και να είμαστε κοινωνικά αποδεκτοί, αλλά μέσα μας παραμένουμε ακριβώς οι ίδιοι άνθρωποι. Το «πνεύμα» μας δεν αλλάζει, επειδή εμείς, ως άνθρωποι, δεν αλλάζουμε. Όταν δεν αλλάζει ο τρόπος που βλέπουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας… αυτό είναι «στασιμότητα».

Η πνευματική στασιμότητα, είναι ο κυριότερος λόγος για τον οποίο πολλοί άνθρωποι αισθάνονται «κενοί», παρά το γεγονός ότι φαίνονται να έχουν μια «κανονική» ή στρωμένη ζωή.

Για να βελτιώσουμε αυτή την κατάσταση, χρειάζεται η θέληση να ανακαλύψουμε καλύτερα τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας. Για να βελτιώσουμε αυτή την κατάσταση μια για πάντα, χρειάζεται να ανακαλύψουμε και να ορίσουμε ολοκληρωμένα, τον Βασικό Σκοπό της Ζωής μας.

Εν συντομία, ο Βασικός Σκοπός είναι το μονοπάτι που έχει διαλέξει ο καθένας μας, για να εκπληρώσει και τις έξι ανάγκες βασικές του ανάγκες, με ισορροπία και γνώμονα το μεγαλύτερο δυνατό όφελος για τον εαυτό του και όσους επηρεάζει.

Η ίδια αίσθηση «κενού», θα προκύψει και από την απουσία ικανοποίησης της έκτης –και τελευταίας- βασικής ανθρώπινης ανάγκης.

 

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ

Αυτή η ανάγκη περιγράφει την επιθυμία μας να προσφέρουμε επιβιωτική αξία στους άλλους ανθρώπους, μέσω της ζωής και της εργασίας που έχουμε επιλέξει.

Είναι εκείνη η ανάγκη που μας κάνει να προσφέρουμε στους άλλους, ακόμη και εις βάρος των δικών μας αναγκών και επιθυμιών. Συνήθως, η αξία που θέλουμε ή ελπίζουμε ότι μεταδίδουμε, είναι σημαντική ως προς το μέγεθος και τον χρόνο διάρκειας (π.χ. θα μπορούσε να ωφελήσει την ανθρωπότητα για εκατοντάδες χρόνια μετά τον θάνατό μας).

Η ανάγκη αυτή, ξεκινάει από την προσπάθειά μας να εκφράσουμε και να μοιραστούμε τον εαυτό μας. Θέλουμε να προσφέρουμε τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο, κυρίως αυτά που θεωρούμε ότι προάγουν τους σκοπούς της ζωής για επιβίωση.

Φυσικά, δεν σημαίνει ότι κάθε άνθρωπος έχει την επιθυμία να «αλλάξει τον κόσμο». Υπάρχουν πολλοί τρόποι να το πετύχουμε, χωρίς να γίνουμε «ήρωες της εποχής μας». Για παράδειγμα, ένας ηθοποιός αισθάνεται ότι προσφέρει σε εκείνους που τον βλέπουν, διασκέδαση, έμπνευση, γέλιο και συναισθηματική σύνδεση. Τέτοια «δώρα» είναι πολύτιμα, αν δε τα συνειδητοποιήσει ο ηθοποιός, θα αισθάνεται ένα ισχυρότερο κίνητρο να συνεχίζει την πορεία του με όρεξη και ευθύνη.

Πολλά επαγγέλματα μπορούν να ερμηνευτούν κατάλληλα, ώστε να αποδοθεί η πραγματική τους συνεισφορά στις ζωές όσων ανθρώπων αγγίζουν.

Είναι επίσης πιθανόν κάποιος να θελήσει να αλλάξει επάγγελμα ή δραστηριότητες, ώστε να αυξήσει την συνεισφορά του στις ζωές των άλλων ανθρώπων.

Όταν ενεργοποιηθεί αυτή η ανάγκη μέσα σε ένα άτομο, μπορεί να κάνει τα πιο εκπληκτικά πράγματα και να ξεπεράσει οτιδήποτε έχει κάνει προηγουμένως.

Η δύναμη που πηγάζει από την επιθυμία να βοηθήσουμε άλλους ανθρώπους, εμφανίζεται σπανιότερα σε σύγκριση με την επιθυμία να κερδίσουμε για τον εαυτό μας, αλλά όταν συμβεί, δεν υπάρχει καμία σύγκριση!

Η εργασία, ο εθελοντισμός και η κοινωνική προσφορά μπορεί να πηγάζουν από αυτή την ανάγκη, μπορεί όμως και όχι. Αυτό είναι άλλο ένα σημαντικό σημείο, στο οποίο πρέπει να σταθούμε για λίγο.

Κάποιες ενέργειες που φαίνεται να προέρχονται από την επιθυμία για προσφορά προς τους άλλους, μπορεί να προέρχονται από άλλες ανάγκες, όπως η ανάγκη για σπουδαιότητα ή η ανάγκη για σύνδεση ή η ανάγκη για αλλαγή…

Ίδιες επιλογές μπορούν να γίνουν για διαφορετικούς λόγους και διαφορετικές ανάγκες. Είναι λοιπόν σημαντικό να γνωρίζουμε γιατί κάνουμε κάτι, πριν ασχοληθούμε να το κάνουμε.

 

ΟΙ ΔΙΚΕΣ ΣΟΥ ΑΝΑΓΚΕΣ

Για να μπορέσουμε να κάνουμε αυτή τη γνώση πρακτικά εφαρμόσιμη, χρησιμοποιούμε αυτά τα δεδομένα αυτού του κειμένου καθώς εξετάζουμε οποιαδήποτε επιλογή, ενέργεια ή Περιοχή της Ζωής.

Πολλές από τις τεχνικές που χρησιμοποιώ στο life coaching, με τους ανθρώπους που συνεργάζομαι, βρίσκονται σε εναρμόνιση με την Θεωρία των Έξι Βασικών Ανθρώπινων Αναγκών.

Εσύ, που διαβάζεις τώρα αυτό κείμενο, μπορείς να κάνεις μερικές ερωτήσεις στον εαυτό σου, προκειμένου να αρχίσεις να συνδέεις αποτελεσματικά αυτές τις γνώσεις με τη δική σου ύπαρξη.

Αναρωτήσου λοιπόν:

1. Σύμφωνα με την μέχρι τώρα εμπειρία μου, ποιες ανάγκες είναι πιο σημαντικές για μένα;
   (βάλε τις έξι ανάγκες σε μια σειρά προτεραιότητας, από την πιο σημαντική ως την λιγότερο σημαντική για σένα, αυτή τη δεδομένη χρονική περίοδο)
2. Αυτή την περίοδο, χρειάζομαι περισσότερο σιγουριά, ασφάλεια και σταθερότητα ή αλλαγή, αβεβαιότητα και ποικιλία; Γιατί;
3. Αυτή την περίοδο, χρειάζομαι περισσότερο σπουδαιότητα, σημαντικότητα, αναγνώριση και διάκριση ή σύνδεση, συντροφικότητα, στοργή και αγάπη; Γιατί;
4. Από τις δύο ανάγκες που επέλεξα παραπάνω στην ερώτηση 2 και 3, ποια από τις δύο έχω περισσότερο ανάγκη αυτήν την περίοδο. Γιατί;
5. Αυτή την περίοδο, χρειάζομαι περισσότερο ανάπτυξη, αυτοβελτίωση, ωρίμανση ή συνεισφορά προς τους άλλους, συμμετοχή σε έναν σκοπό που να με ξεπερνάει; Γιατί;
6. Κάνε μια λίστα με τις βασικότερες δραστηριότητες και επιλογές σου αυτόν τον καιρό και γράψε δίπλα ποιες ανάγκες ικανοποιεί η κάθε μία. Θυμήσου ότι κάθε ενέργεια είναι πολύ πιθανό να ικανοποιεί 2-3 από τις βασικές σου ανάγκες.
7. Υπάρχει κάποια σύγκρουση ανάμεσα σε αυτά που θεωρώ ότι χρειάζομαι περισσότερο αυτόν τον καιρό και σε αυτά που πραγματικά κάνω; Αν ναι, γράψε μερικές προτάσεις πώς θα μπορούσες για να το διορθώσεις αυτό.
8. Αυτό τον καιρό αισθάνεσαι ότι αναπτύσσεσαι σαν άτομο, ότι βελτιώνεσαι και γίνεσαι ουσιαστικά καλύτερος; Ναι / Όχι και γιατί;
   1. Αν όχι, μπορείς να σκεφτείς κάποιες επιλογές που θα σε βοηθούσαν να αλλάξεις την κατάσταση και να αρχίσεις να βιώνεις περισσότερη αυτοβελτίωση και ουσιαστική ανάπτυξη;
9. Οι στόχοι, οι ενέργειες και τα έργα μου, συνεισφέρουν σε ένα έργο που ξεπερνάει τον εαυτό μου και προσδίδουν σημαντική αξία στις ζωές άλλων ανθρώπων;
   1. Αν όχι, μπορείς να σκεφτείς κάποιες επιλογές που θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος ενός ευρύτερου και μεγαλύτερου σχεδίου, με το οποίο να εναρμονίζονται και οι δικές σου αξίες και στόχοι;

 

Χωρίς ενδοσκόπηση και αυτοανάλυση, είναι σχεδόν σίγουρο ότι αργά ή γρήγορα θα παρεκκλίνουμε από το μονοπάτι που κρατάει σε ισορροπία όλες αυτές τις ανάγκες μας.

Από πολλές απόψεις, η ευτυχία μας έγκειται στο κατά πόσο ισορροπούν αυτές οι ανάγκες μεταξύ τους.

Έχω ξαναπεί ότι το ευ ζην είναι θέμα ισορροπίας, πράγμα που ισχύει και όταν εξετάζουμε τη ζωή από την πλευρά των βασικότερων αναγκών της. Ωστόσο, δεν υπάρχει μια ιδανική ισορροπία που ταιριάζει σε όλους μας ή έστω που διαρκεί σε όλη τη ζωής μας.

Βλέπετε, σήμερα χρειαζόμαστε περισσότερη ασφάλεια και σταθερότητα, αλλά μια μέρα αρχίζουμε να βαριόμαστε από την «προβλεψιμότητα» και χρειαζόμαστε περισσότερη αβεβαιότητα, ποικιλία και αλλαγές. Παίρνουμε ρίσκα και βιώνουμε έντονες εμπειρίες… μέχρι που επανερχόμαστε  στην σιγουριά και την βεβαιότητα… και πάλι από την αρχή.

Έτσι, λέμε ότι η ισορροπία είναι «ρευστή» και εναλλασσόμενη.

 

ΑΥΤΟΑΝΑΛΥΣΗ

Κάθε τόσο πρέπει να κάνουμε μια εσωτερική ανασκόπηση ή όπως συνηθίζω να λέω, την αυτοανάλυσή μας. Υπάρχει μια φόρμουλα, την οποία ακολουθώ και εγώ ο ίδιος, αλλά και οι άνθρωποι με τους οποίους συνεργάζομαι και βοηθώ, για να διαχειριστούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το πρόβλημα των συνεχώς εναλλασσόμενων αναγκών μας.

Στην παραπάνω άσκηση με τις ερωτήσεις, ανέφερα ότι χρειάζεται να αναρωτηθείς, στην περίπτωση που υπάρχει κάποια σύγκρουση μεταξύ όσων κάνεις και όσων χρειάζεσαι.

1. Το πρώτο βήμα για μια ουσιαστική αλλαγή είναι να καταλάβουμε που είμαστε σήμερα και που θέλουμε να πάμε τελικά.Αν δεν υπάρχει αυτή η απόσταση μεταξύ της πραγματικότητας και της επιθυμίας, τότε κάτι δεν πάει καλά. Αν φτάσουμε στο τέλος ενός στόχου, χωρίς να υπάρχουν άλλοι, πιο καινούριοι στόχοι, τότε δε θα υπάρχει ευχαρίστηση.Η ευχαρίστηση πηγάζει κατά κύριο λόγο από την πορεία μας προς επιβιωτικούς στόχους.
2. Το επόμενο βήμα είναι να αποφασίσουμε ποιες από τις ενέργειες που κάνουμε σήμερα θα σταματήσουμε, γιατί δεν ικανοποιούν πια τις ανάγκες μας.Αν δεν έχουμε προσέξει αρκετά τα προηγούμενα χρόνια, ίσως να έχουμε καταλήξει σε επιλογές που σήμερα δε μας ικανοποιούν, αλλά το κόστος για να τις αφήσουμε είναι πολύ μεγάλο.
   
   Ωστόσο, αποτελεί μέρος της ζωής να ξέρουμε πότε να εγκαταλείψουμε κάτι και να προχωρήσουμε στην επόμενη κατάσταση. Η φύση εμπεριέχει αυτή την αρχή, μέσα από το φαινόμενο του θανάτου.
3. Το τρίτο βήμα είναι να αποφασίσουμε ποιες ενέργειες θα προσθέσουμε για να αντικαταστήσουν όσες σταματήσαμε ή για να καλύψουμε όσες ανάγκες δεν ικανοποιούνται σήμερα.Οι επιλογές μας πρέπει να είναι ιδανικά καλύτερες από τις προηγούμενες που είχαμε κάνει, δηλαδή να αντανακλούν ανώτερους Τύπους Συμπεριφοράς (π.χ. τύπου 1 ή 2).
4. Το τέταρτο βήμα είναι να σχεδιάσουμε τις πιο σημαντικές και μακροπρόθεσμες επιλογές μας, ώστε να προβλέψουμε την διακύμανση των μελλοντικών μας αναγκών. Δεν μπορούμε να περιμένουμε συνεχώς να «ξυπνήσει» μια ανάγκη προκειμένου να κάνουμε κάτι για να την ικανοποιήσουμε.Για παράδειγμα, επειδή γνώριζα ότι είμαι άνθρωπος που έχει έντονη ανάγκη από ελευθερία επιλογών, αλλαγές και επικοινωνία αποφάσισα πριν αρκετά χρόνια να ασχοληθώ με τις πωλήσεις B2B.
   
   Αυτή η εργασία μου έδινε την ελευθερία να ελέγχω σε μεγάλο βαθμό αν θα βρίσκομαι όλη τη μέρα στο γραφείο ή αν θα βρίσκομαι όλη τη μέρα στο δρόμο, από ραντεβού σε ραντεβού.Μπορούσα επίσης να δουλέψω από το σπίτι, από μια καφετέρια ή από το γραφείο. Αυτή η επιλογή ήταν συνειδητή, επειδή κάλυπτε τις ανάγκες μου σήμερα, αλλά προέβλεπε και μια ποικιλία αλλαγών που γνώριζα ότι θα συμβούν.

 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Με αυτό το κεφάλαιο, ολοκληρώσαμε μια εκτενή ανάλυση της θεωρίας των Έξι Βασικών Ανθρώπινων Αναγκών. Πρόκειται για μία από τις ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΙΔΕΕΣ που χρησιμοποιούμε σχεδόν σε οτιδήποτε καταπιανόμαστε στα πλαίσια του life coaching. Σε μελλοντικά υλικά, θα κάνω συχνά αναφορές σε αυτή τη σειρά άρθρων.

Μελετήστε με προσοχή το υλικό που βρίσκεται εδώ και εφαρμόστε τις αρχές αυτές στη ζωή σας. Με προσπάθεια, κάθε ικανό άτομο μπορεί να έχει κέρδη και να βοηθήσει και άλλους ανθρώπους επίσης να έχουν κέρδη.

 

Με εκτίμηση, Νάσος

www.nasost.com