Σε αυτό το άρθρο δε θα ασχοληθώ με σάλτσες.
Ο λόγος που το γράφω είναι απλός.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που γνωρίζω βρίσκονται υπό την επήρεια μιας «λατρείας».
Η «λατρεία» αυτή, εμποδίζει την ικανότητά τους να διαχωρίζουν την αλήθεια από τη φαντασία και έτσι, ενώ θέλουν κάτι, χρησιμοποιούν ψευδαισθήσεις και φαντασίες για να το καταφέρουν.
Ως αποτέλεσμα καταναλώνουν χρόνια, πολλά χρόνια και ακόμα περισσότερα χρήματα και ελπίδες στην προσπάθειά τους να πετύχουν «κάτι» μέσα από ψευδαισθήσεις και φαντασίες… κάτι που φυσικά αποδεικνύεται ματαιότητα εν καιρώ.
Μαθητές, πελάτες, συνεργάτες, ακόμα και άλλοι coach που μιλάμε…
–
Οι ακαδημαϊκοί το ονομάζουν destructive cult mindset, δηλαδή «καταστροφική νοοτροπία λατρείας», εμείς θα το λέμε «λατρεία».
Σε αυτό το κείμενο, όταν λέμε «λατρεία» δεν εννοούμε αποκλειστικά κάτι σχετικό με τη θρησκεία ή την πνευματικότητα. Μια ομάδα ή μια πίστη μπορεί να θεωρηθεί λατρεία, εφόσον χρησιμοποιεί κάποιες συγκεκριμένες τεχνικές, διαθέτει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και δημιουργεί συγκεκριμένα φαινόμενα στα μέλη της.
Το βασικό στοιχείο που ορίζει μια «λατρεία» είναι ότι –σε μεγάλο ή μικρό βαθμό- τα άτομα φανατίζονται, αρχίζουν να πιστεύουν ότι έχουν στα χέρια τους τον «μοναδικό δρόμο», πιστεύουν κάτι από εμπιστοσύνη και καθαρή πεποίθηση και σε γενικές γραμμές δεν αμφισβητούν αυτή την ομάδα/πίστη.
Μια «καταστροφική λατρεία» είναι το ίδιο πράγμα, μόνο που γίνεται σε βαθμό και με τρόπο που ζημιώνει το άτομο, το εγκλωβίζει σε αυτή την ομάδα/πίστη και το απομονώνει ουσιαστικά από τον κόσμο.
Όλες οι μορφές «λατρείας» λειτουργούν ενάντια στην ελεύθερη και κριτική σκέψη. Εμποδίζουν επίσης την αυτοβουλία και την επιστημονική μεθοδολογία, αφού αυτά τα στοιχεία διαθέτουν τη δύναμη να ξεσκεπάσουν και να καταστρέψουν τα ψέματα που χρησιμοποιούνται, με αποτέλεσμα να μειωθεί η επιρροή που ασκεί η λατρεία πάνω στα άτομα, καθώς και τα χρήματα που τους παίρνει!.
–
Οι περισσότεροι άνθρωποι που μου μιλάνε για τον Τόνι Ρόμπινς, δεν ξέρουν καν για τι πράγμα μιλάνε. Σε ελάχιστα δευτερόλεπτα γίνεται σαφές ότι οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονται σε κατάσταση «λατρείας» απέναντι στον Τόνι Ρόμπινς και «τη μυστική του μέθοδο»…
–
–
–
Μπαρμούτσαλα… τίποτα μυστικό δεν έχει η μέθοδος του… κανένα breakthrough… Οι περισσότεροι άνθρωποι τον γνωρίζουν από το μάρκετινγκ, δεν έχουν δει ποτέ δουλειά του απευθείας.
Αυτό δεν το λέει ο Νάσος, ένας coach χωρίς φιλοδοξίες από την Αθήνα, που στο τέλος λίγοι γνωρίζουν κιόλας. Αυτά είναι το πόρισμα διαφορετικών ανεξάρτητων ερευνών, καθώς και έγκριτων επιστημόνων, ψυχολόγων και της ευρύτερης κοινότητας του coaching.
Διαβάστε πραγματική επιστήμη… όχι αυτό που ισχυρίζεται κάποιος ότι λέει η επιστήμη.
Διαβάστε αυτό που λέμε επιστημολογία, (το διαμάντι της γνωσιολογίας).
Διαβάστε για τις γνωστικές προκαταλήψεις και πώς να μην πέφτετε σε αυτές.
Διαβάστε για κριτική σκέψη, για ελεύθερη σκέψη, για επαλήθευση, επιστημονική μεθοδολογία, τι σημαίνει αληθινή απόδειξη και όχι ένδειξη…
Σταματήστε να ξοδεύετε χρόνο στο Google και αντ’ αυτού επενδύστε χρόνο στο Google Scholars.
Όλα τα άλλα έπονται.
–
Μετά μελετάμε όλα τα άλλα, γιατί σε κάθε στροφή θα πέσουμε σε παραφιλολογία, σε ψευδοεπιστήμες όλων των ειδών και σε μύρια ψέματα και φρούδες ελπίδες…
Μόνον η ικανότητα να αξιολογήσω την κάθε «γνώση» στην οποία εκτίθεμαι, μπορεί να λύσει το πρωταρχικό πρόβλημα, που όλοι αναπόφευκτα έχουμε στη ζωή…
Πώς διαλέγουμε τι είναι αλήθεια;
Πώς αποφασίζουμε σε τι να βασιστούμε;
Πώς να μην σπαταλήσουμε χρόνο, χρήματα και ελπίδες σε ψευδαισθήσεις και φαντασιακές γνώσεις;»
Μετά, οι δράκοι, τα ζώδια, η μαγεία του Τόνι και όλα τα άλλα, χάνουν την λάμψη τους…
Αν δεν το κάνετε ποτέ αυτό, τότε πως θα βρείτε τον αληθινό θησαυρό της γνώσης και της ζωής;
–
Η νοοτροπία της «λατρείας» μπορεί να εκδηλωθεί στα ακόλουθα πλαίσια:
Όπως είπα και παραπάνω, μια ομάδα ή πίστη δεν χρειάζεται να είναι θρησκευτική, για να εμπίπτει στην κατηγορία της λατρείας.
Για παράδειγμα, πρόσφατα εργάστηκα με ένα μέλος των ειδικών δυνάμεων. Βρισκόταν σε κατάσταση λατρείας απέναντι στο διοικητή του (θρυλικός χαρακτήρας στην ομάδα), απέναντι στην κουλτούρα και τα κατορθώματα της ομάδας (βατραχάνθρωποι) και απέναντι στο στρατό ξηράς εν γένει… Κατάλαβε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά εξαιτίας κάποιων περιστατικών. Ζήτησε βοήθεια και δουλέψαμε 10 μήνες για να μπορεί να έχει σταθερά καθαρότερη σκέψη, πιο ρεαλιστικές και λειτουργικές κοινωνικές πεποιθήσεις και γενικά να κατανοεί την πραγματική διάσταση του κάθε θέματος.
Κατάλαβε ότι δεν είναι καλύτερος από τους άλλους, ότι ο στρατός και η τάξη δεν είναι η απάντηση για όλα τα θέματα του κόσμου (καθώς και ότι υπάρχουν και άλλα θέματα!) και ότι ο διοικητής του, η ομάδα και το σώμα δεν είναι «ιερά» και τέλεια…
Κατάλαβε ότι οι άλλοι άνθρωποι δεν είναι «κεφτέδες», «πρόβατα» που φυλάνε οι ειδικές δυνάμεις και ότι ο κόσμος δεν είναι μαντρί και εκείνοι λυκόσκυλα…
Άρχισε να βλέπει, να αναγνωρίζει, να ενδιαφέρεται και τελικά να νοιάζεται για άλλους ανθρώπους πραγματικά!! Όχι μόνο για τις γυναίκες επειδή τις χρειάζεται για το κρεβάτι του και την οικογένειά του γιατί είναι το ίδιο «αίμα»…
Η «νοοτροπία της λατρείας» είναι μια κατάσταση που τυφλώνει το μυαλό, σε βαθμό ώστε να βλέπουμε πράγματα ως πολύ καλύτερα από ότι είναι.
Μια πολύ κλασική άμυνα όλων των ανθρώπων-οπαδών είναι να λένε «Μην είσαι αρνητικός, μην διαλύεις τη μαγεία, μην είσαι καχύποπτος, μην προσπαθείς να βρεις το κακό».
Η «λατρεία» δεν είναι αισιοδοξία. Είναι φυλακή για το μυαλό και την καρδιά!
Αν δεν ξέρεις ότι ο νους μπορεί πανεύκολα να σφάλει και να πιστεύει σε δράκους, τότε μπορείς να συνεχίσεις να πιστεύεις σε δράκους… αλλά αν ξέρεις πως δουλεύει και ποια είναι τα όρια του μυαλού στην προσπάθειά μας να βρούμε τι είναι αληθινό εκεί έξω, τότε πρέπει να αμφισβητείς ανελέητα ότι νομίζεις ότι ξέρεις, ότι πιστεύεις, ότι σου φαίνεται έτσι ή αλλιώς…
Έτσι λοιπόν, μια ομάδα ή μια πίστη που έχει ή μπορεί να προκαλέσει τη νοοτροπία της «λατρείας» μπορεί να είναι οτιδήποτε από τα ακόλουθα:
Βρίσκονται σε όλο το φάσμα της κοινωνίας.
Ποια είναι η διαφορά μιας «λατρείας» από μια «επιζήμια ή καταστροφική λατρεία»;
Έχουν ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά, απλώς στην δεύτερη περίπτωση είναι σε μεγαλύτερη ένταση, πιο αυστηρά, πιο ακραία και το άτομο βρίσκεται «πιο βαθιά εμπλεκόμενο».
–
ΠΡΟΣΟΧΗ: Όλοι οι άνθρωποι έχουν βρεθεί τουλάχιστον μια φορά αναμεμειγμένοι σε κάτι τέτοιο. Κάποιοι από σας βρίσκεστε τώρα και όλοι ξέρετε κάποιον που βρίσκετε τώρα εμπλεκόμενος.
–
Ο Κρισναμούρτι ήξερε τι έλεγε όταν είπε ότι όλες οι ομάδες είναι πρόβλημα, στην αναζήτηση της αλήθειας… στην συνέχεια θα καταλάβεις γιατί.
Παρακάτω έχω συγκεντρώσει και οργανώσει τα 24 πιο σημαντικά και συνηθισμένα χαρακτηριστικά που μπορείς να εξετάζεις και να αξιολογείς, ώστε να αποφασίσεις αν συνδέεσαι με κάτι που λειτουργεί ως «λατρεία» στο μυαλό σου. Με αυτό μπορείς να προστατέψεις και άλλα άτομα που ξέρεις και νοιάζεσαι. Τα κριτήρια αυτά έχουν προέλθει αποκλειστικά από σχετικές επιστημονικές έρευνες.
Συνήθως χρησιμοποιούμε ένα σύστημα βαθμολόγησης από το 1 ως το 5, ανάλογα με την εμπειρία ή την γνώση που έχουμε σχετικά με αυτή την ομάδα/πίστη. Όσα περισσότερα σημεία, όσο μεγαλύτερη αξιολόγηση, τόσο περισσότερο μοιάζει/είναι και λειτουργεί ως μια «λατρεία» (cult).
–
–
Η ομάδα ή η πίστη καθορίζει ποιους είναι σωστό ή επιτρεπτό να συναναστρέφεστε. Κατακρίνει ή απαγορεύει τελείως να συναναστρέφεστε κάποια άτομα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (π.χ. άτομα ενάντια στην πίστη ή σε άλλη πίστη ή από άλλες παρόμοιες ομάδες). Η ομάδα επικρίνει άμεσα ή έμμεσα αυτές τις σχέσεις. Ρατσισμός, σεξισμός, περιθωριοποίηση, κοινωνική ομοιόσταση, ελιτισμός και άλλα φαινόμενα πηγάζουν από εδώ, μασκαρεμένα ως «επίπεδο» και «γούστο» και «ελεύθερη επιλογή».
–
Έχετε λίγο ή καθόλου χρόνο και ενέργεια για τον εαυτό σας, καθώς η ομάδα ή η πίστη απαιτεί να επενδύετε όλο και περισσότερο χρόνο εκεί. Οι δραστηριότητες πρέπει να είναι όλο και περισσότερο σχετικές με το θέμα ή την ομάδα, συχνά αφήνοντας λίγο ή καθόλου χρόνο για οτιδήποτε άλλο.
–
Η ομάδα ή η πίστη καθορίζει την ηθική και ορθή συμπεριφορά που πρέπει να ακολουθείτε. Μπορεί να το κάνει άμεσα με το να σας «εκπαιδεύει» και να σας διδάσκει την «ορθή συμπεριφορά» ή να το κάνει έμμεσα με το να επικρίνει ότι δεν πρέπει να κάνετε ποτέ. Η σωστή συμπεριφορά θεωρείται προαπαιτούμενο για να ανέλθετε σε υψηλότερα σημεία στην ομάδα ή να πετύχετε τους στόχους του συστήματος πίστης.
–
Η ομάδα ή η πίστη καθορίζει πόσα και τι υλικά αγαθά μπορεί το άτομο να έχει στην κατοχή του. Μπορεί να καθορίζει τη διατροφή και το τι επιτρέπεται να πίνει, τι ρούχα θα φοράει και τι όχι ή αν επιτρέπεται να έχει μακιγιάζ και άλλα διακοσμητικά αξεσουάρ. Η εμφάνιση χρησιμοποιείται για την διαφοροποίηση (και απομόνωση) από τους υπόλοιπους.
–
Η ομάδα ή η πίστη γίνεται το πρωταρχικό σταθερό δεδομένο για σένα, ψυχολογικά, συναισθηματικά, πραγματιστικά και πνευματικά. Καλύπτει με πραγματικό ή φανταστικό τρόπο τις περισσότερες από τις ανάγκες σου και όλες υπόκεινται στην θεωρία αυτής της ομάδας/πίστης. Η θεωρία έχει χαρακτήρα «απόλυτου» και ερμηνεύει σχεδόν ότι υπάρχει στη ζωή.
–
Η ομάδα ή η πίστη σε εμποδίζει είτε απευθείας, είτε έμμεσα με τη χρήση ενοχής, να έρχεσαι ή να μελετάς αντίθετες ή απλώς άλλες και διαφορετικές ομάδες και σώματα πίστης. Μπορεί στη γενικότερη θεωρία να γίνεται σφοδρή κριτική σε όσους και ότι επικρίνει την ομάδα, ή μπορεί ανάμεσα στα μέλη της κοινότητας να θεωρείται «λάθος» το να ψάχνει κανείς και άλλα πράγματα.
–
Η ομάδα ή η πίστη υποστηρίζουν ότι πολλά πράγματα θα τα κατανοήσεις αν τα κάνεις με αφοσίωση, ξανά και ξανά. Αυτή η τεχνική ανήκει στην ευρύτερη τεχνολογία του υπνωτισμού και διαλύει την κριτική ικανότητα του νου. Υποχρεώνει το μυαλό να βρει τρόπο «να καταλάβει», ακόμα και όταν δεν υπάρχει κανένας λόγος.
–
Η ομάδα ή η πίστη δεν σου λένε τι να κάνεις ή τι να μην κάνεις, αλλά λένε τι κάνουν ή τι δεν κάνουν εκείνοι που είναι «καλοί» και «ακολουθούν πιστά την ομάδα/πίστη». Αυτό δημιουργεί μέσα σου έναν «κριτή» που κάνει τη δουλειά του αστυφύλακα για λογαριασμό της ομάδας/πίστης.
–
Η ομάδα ή η πίστη θεωρεί ότι, όποιος ακολουθεί αυτή τη θεωρία, είναι πιο έξυπνος, πιο ικανός, πιο άξιος, πιο άγιος…. Καλύτερος από τους άλλους. Τα άτομα της ομάδας/πίστης λένε μεταξύ τους πόσο καλύτεροι είναι και απομονώνονται ψυχολογικά και συναισθηματικά από άλλους ανθρώπους, ομάδες και τον κόσμο.
–
Η ομάδα ή η πίστη ενδιαφέρεται και θεωρεί επιθυμητές και σημάδι επιτυχίας στους σκοπούς τους, ποικίλες διαφορετικές καταστάσεις της συνείδησης, όπως η έκσταση, τα οράματα, η αίσθηση ότι βγαίνουμε από το σώμα μας ή η επαφή με άλλες διαστάσεις, το βαθύτερο εαυτό μας, κ.λπ.
Συχνά για να επιτευχθούν αυτά χρησιμοποιούνται μέθοδοι όπως η νηστεία, ο έλεγχος του ύπνου, ο υπνωτισμός (όλο το φάσμα), ο διαλογισμός (χωρίς κατανόηση), ο πόνος, οι τολμηρές δραστηριότητες, η τόλμη, το να κάνουμε κάτι που μας αγχώνει πολύ, κλπ. Οι διασχιστικές καταστάσεις συνείδησης μειώνουν τις νοητικές ικανότητες, την κριτική σκέψη και την αυτοβουλία. Πολλές φορές επίσης, τέτοιες καταστάσεις είναι μικρής έντασης και συμβαίνουν με απλό τρόπο, ασκήσεις και διαδικασίες που κάνει η ομάδα ή ορίζει η πίστη.
–
Η ανάμειξη με την ομάδα ή την πίστη δημιουργεί έναν κύκλο ενοχής και ντροπής για διάφορες σκέψεις, συναισθήματα και πράξεις, όπου η επίλυσή τους απαιτεί περισσότερη πίστη και συμμετοχή στην ομάδα/πίστη. Όλα τα καλά οφείλονται/αποδίδονται στην ομάδα/πίστη, ενώ για όλα τα κακά ευθύνεται κάτι μέσα σε σένα!
–
Η ομάδα ή η πίστη δημιουργεί τεχνητά καταστάσεις, όπου τα υπόλοιπα μέλη σε λατρεύουν, σε αγαπάνε (αν και δεν σε γνωρίζουν τόσο καλά) ή είναι όλοι τους πάρα πολύ χαρούμενοι και ήρεμοι! Θεωρείται δεδομένο ότι σιγά-σιγά πρέπει να κάνεις και εσύ το ίδιο, αφού αν δεν το κάνεις «πρέπει να υπάρχει κάποιο πρόβλημα με σένα».
Π.χ. τώρα πρέπει όλοι να χειροκροτήσουμε, τώρα όλοι φωνάζουμε από χαρά, τώρα όλοι… ή τα μέλη που βρίσκονται καιρό στην ομάδα πρέπει να δείχνουν (οπωσδήποτε) επιτυχία, ευτυχία και ηρεμία όταν μιλάνε δημόσια ή σε άλλους ή σε αμύητους!
–
Η ομάδα ή η πίστη χρησιμοποιεί την δύναμη της αποδοχής ή της απόρριψης από τους πολλούς, για να ορίσει τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνεις, να νιώθεις και να σκέφτεσαι. Αν θες συναισθηματική αποδοχή από την ομάδα, πρέπει να πιστεύεις και να ακολουθείς.
–
Η ομάδα ή η πίστη δημιουργεί νέους φόβους, συνδυάζοντας στοιχεία από την θεωρία σε πράγματα που όντως φοβούνται όλοι οι άνθρωποι. Οι νέοι φόβοι γίνονται κίνητρα που σε παρακινούν προς την κατεύθυνση που θέλει η ομάδα/πίστη. Ο φόβος της φτώχειας, του αιώνιου θανάτου, της αποτυχίας, του να μην αποκτήσεις σύντροφο, να μην κάνεις παιδιά, να μείνεις πάντα υπάλληλος, να θεωρείσαι το ένα ή το άλλο… κ.λπ..
–
Δεν μπορείς, δεν πρέπει και καλύτερα να μην προσπαθήσεις να βρεις λάθη στη θεωρία, στον δημιουργό, στον εισηγητή ή στην διοίκηση. Αν δεν σου αρέσει, κλείσε το στόμα σου και φύγε, αλλά αν θες να σώσεις τον εαυτό σου, «φτιάξε το μυαλό σου» όπως ορίζει η ομάδα/πίστη. Μεταξύ της ομάδας/πίστης και σένα, εσύ είσαι πάντα ο λάθος, ο λιγότερο έξυπνος, ο λιγότερο ικανός. Το έργο είναι θεόπνευστο ή αφού εκείνος που έφτιαξε την θεωρία είναι πιο επιτυχημένος από σένα, οι αντίθετές σου σκέψεις δεν έχουν αξία.
–
Η ομάδα ή η πίστη θεωρεί ότι, όποιος απομακρύνεται, είναι κακός ή λάθος. Δεν υπάρχει κανένας καλός λόγος, σύμφωνα με την ομάδα/πίστη για να θέλεις να φύγεις. Αν φύγεις θα χάσεις «την μόνη σου ευκαιρία», θα καταστραφείς και θα αποτύχεις να καταφέρεις αυτά που ήθελες.
–
Η ομάδα ή η πίστη στοχεύει να δημιουργεί ευφορία στα μέλη της συνεχώς, και αυτό αποτελεί την κόλλα που σε κρατάει εκεί πάνω από όλα! Φωνάξτε από χαρά, ουρλιάξτε δυνατά, σκεφτείτε θετικές φανταστικές εικόνες για ώρα, έλξτε την άσπρη ενέργεια, κάντε κωλοτούμπες, φωνάξτε συνθήματα, κάντε αγκαλιές, χειροκροτείστε όλοι… Mass psychology το μεγαλείο σου!
–
Για να είσαι μέλος της ομάδας ή να κατανοήσεις την ουσία της πίστης πρέπει να μυηθείς. Δεν μπορείς να μελετήσεις το σώμα πίστης ή τις δραστηριότητες της ομάδας αν δεν περάσεις μια σειρά τελετουργικών διαδικασιών, αν δεν αποδειχθείς άξιος, αν δεν σου δοθεί «πρόσβαση».
–
Η ομάδα ή η πίστη διαθέτει κάποιο μοναδικό μυστικό, που κανείς άλλος δεν κατέχει. Τα στοιχεία που την στοιχειοθετούν είναι διαθέσιμα μόνο στην ομάδα ή τον δημιουργό-εμπνευστή και κανένας άλλος δεν έχει πρόσβαση για να τα εξετάσει (το έχουν κάνει για σένα, οπότε το cross-check θεωρείται ανούσιο και προσβλητικό).
Συχνά, μόνο με λίγη έρευνα, θα βρούμε ασυνέπειες στη θεωρία, το βιογραφικό των αρχηγών-εμπνευστών, τις στατιστικές και τα γεγονότα που αναφέρονται… Η μυστική γνώση και θεωρία είναι σταθερή και απόλυτη, δεν αλλάζει με τον καιρό και ποτέ δεν βγαίνει λάθος αργότερα! (σύμφωνα με όσους την ακολουθούν)…
Κατά την εκπαίδευση/έκθεσή σου στη μυστική γνώση σου ζητάνε (σε καθοδηγούν) να βασιστείς κυρίως στην εμπιστοσύνη σου, στις μαρτυρίες άλλων, στην εσωτερική σου πυξίδα, και μην ενδιαφέρεσαι για διασταύρωση στοιχείων, κριτική σκέψη και επιστημονικές αποδείξεις.
Εδώ βλέπουμε όλες τις γνωστικές προκαταλήψεις (πλάνες) σε πλήρη λειτουργία να κάνουν παρέλαση στο μυαλό μας!
–
Η ομάδα ή η πίστη δημιουργεί μια λογική άσπρου-μαύρου, καλού-κακού, όπου κάθε τι σχετικά με την ομάδα/πίστη είναι καλό και ότι βρίσκεται απέναντι ή σε αντίθεση είναι κακό.
–
Η ομάδα ή η πίστη έχει την τέλεια λύση/θεωρία για το θέμα ή το πεδίο που αναφέρεται. Κανένα άλλο σώμα γνώσης, πριν ή και στο μέλλον, δεν μπορεί να θεωρηθεί καλύτερο.
–
Η ομάδα ή η πίστη έχει τη δική της ορολογία, συντμήσεις, κωδικές λέξεις με διαφορετικό νόημα, ειδικές ερμηνείες και ορισμούς. Καθώς η σκέψη γίνεται αισθητή σε λέξεις, ελέγχοντας το λεξικό και τους νόμους των λέξεων, ελέγχουμε και τα άτομα τα ίδια! Επίσης, κάνει τα μέλη της ομάδας/πίστης πιο οικείους γλωσσολογικά, ενώ όλους τους άλλους «περίεργους, διαφορετικούς και απόμακρους».
–
Η ομάδα ή η πίστη καλλιεργεί μια πεποίθηση ότι όλοι όσοι δεν είναι μέρος της ομάδας/πίστης θέλουν κατά βάση το κακό σου ή δεν ενδιαφέρονται για σένα. Ενώ, μόνο τα μέλη της ομάδας/πίστης είναι πραγματικά αφοσιωμένοι σε σένα και θέλουν το καλύτερο για σένα.
–
Η ομάδα ή η πίστη σε παροτρύνει/αναγκάζει άμεσα ή έμμεσα να μιλάς για αυτό και να το διαδίδεις σε άλλους. Όσο περισσότερο αναγκάζεσαι να το εξηγήσεις και να το υποστηρίξεις, τόσο περισσότερο το ξόρκι δένει το μυαλό σου!
–
–
Οι πολιτικοί βασίζονται στα ψέματα που λένε, στην ψευδαίσθηση που δημιουργούν για το πρόσωπό τους και στην εμπιστοσύνη των πολιτών. Οι εταιρίες βασίζονται σε πιστούς υπαλλήλους που δουλεύουν πολύ και αστυνομεύουν τους υπόλοιπους για λογαριασμό τους.
Το ίδιο γίνεται σε μια ομάδα δικτυακού μάρκετινγκ, σε μια αμερικάνικη πολυεθνική, σε μια γιαπωνέζικη φιλανθρωπική ομάδα. Το ίδιο γίνεται σε μια ιδιωτική λέσχη, σε μια ομάδα γονιών, σε ένα συνδικάτο για τους εργάτες στα ορυχεία.
Το ίδιο γίνεται σχεδόν σε κάθε έκφανση και σε κάθε δραστηριότητα της ανθρώπινης ζωής.
Είναι τεράστια η δουλειά που πρέπει να κάνει κάποιος για να αρχίσει να πετάει από το κεφάλι του την επιρροή και τα ψέματα από τόσα περιβάλλοντα… και όταν δεν μπορεί, να μην πιστεύει, απλώς να κάνει μια επιλογή με την επίγνωση όμως ότι «δεν ξέρει απαραίτητα την αλήθεια»…
Πόσα λίγα όμως ξέρουμε στ’ αλήθεια… έτσι λέμε, αλλά δεν το πιστεύουμε… και αυτό είναι το σφάλμα μας.