Μνημονική Αναδρομή

Η αναδρομή είναι μια τεχνική με την οποία εξετάζουμε τις αναμνήσεις (δηλαδή το περιεχόμενο) του νου ενός ανθρώπου, καθώς και τις μεταξύ τους σχέσεις. Η διαδικασία είναι σχετικά απλή και δεν περιλαμβάνει ύπνωση, όπως συνήθως πιστεύουν οι περισσότεροι. Η εξερεύνηση των εμπειριών του παρελθόντος δεν είναι κάτι καινούριο, υπάρχει από την αρχαιότητα και ξαναέγινε δημοφιλής στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και συγκεκριμένα με την εργασία του Σίγκμουντ Φρόυντ.

Εκτελείται συνεργατικά, δηλαδή χρειάζεται δύο άτομα. Σκοπός της τεχνικής αυτής είναι να μπορέσει ο μαθητής να βρει αναμνήσεις (ή περιστατικά όπως ονομάζονται καλύτερα) που βρίσκονται πέρα της φυσιολογικής μνημονικής του ικανότητας (δηλαδή δεν μπορεί να τα θυμηθεί εύκολα ή καθόλου), τα οποία είναι υπεύθυνα για δυσκολίες που βιώνει σήμερα. Αυτά τα περιστατικά δεν είναι υποχρεωτικό ότι είναι στην παιδική ηλικία, αλλά ισχύει ότι χτίζονται εκθετικά στη διάνοια, δηλαδή το ένα πάνω στο άλλο, σε μια ακολουθία ή όπως αλλιώς λέμε σε αλυσίδες περιστατικών.

Σχετικά με τα Περιστατικά

Όλα τα περιστατικά αυτά έχουν χαρακτήρα μη-επιβιωτικό για το άτομο, κάνουν δηλαδή περισσότερη ζημιά παρά το οφελούν. Επίσης αποστραγγίζουν την ζωτικότητά του, του προκαλούν εμμονές, φοβίες, αλλιώσεις στον βασικό του χαρακτήρα, μετριότητα στην γενικότερη διάθεση και ικανότητα και παγιδεύουν πολύτιμη ικανότητα προσοχής, σε υποσυνείδητο επίπεδο. Η διαδικασία της αναδρομής απελευθερώνει αυτά τα στοιχεία και τα αναζωογονεί το άτομο.

Δεν χρειάζεται να έχει κανείς κάποιο ιδιαίτερο «πρόβλημα» για να έχει περιστατικά και παγιδευμένη προσοχή. Όλοι οι άνθρωποι έχουν περιστατικά, καθώς είναι απόλυτα φυσιολογικό. Ο οργανισμός διαθέτει εκ φύσεως αυτόν τον μηχανισμό, που τον βοήθησε εξελικτικά να επιβιώσει. Πλέον όμως, με έναν όλο και ισχυρότερο συνειδητό νου, ερχόμαστε σε επιπλοκές που πολλές φορές χρειάζεται να λύσουμε, υπέρ του ατόμου και όχι ενός παλαιού και κάπως ξεπερασμένου μηχανισμού επιβίωσης.

Όλα τα περιστατικά περιέχουν ένα ή συνδυασμό των ακόλουθων στοιχείων: πόνο (φυσικό ή συναισθηματικό), καταπίεση της βούλησης του ατόμου και αναισθησία. Όταν ένα από αυτά τα στοιχεία εμφανίζεται στο νου δημιουργείται μια μόνιμη καταγραφή και αποτυπώνεται στους νευρώνες. Για αυτό το λόγο τα ονομάζουμε και αποτυπώματα, δηλαδή επιζήμιες καταπιεσμένες καταγραφές της διάνοιας.

Η συνειδητότητα του ατόμου είναι πιο ισχυρή από οποιαδήποτε στιγμή στην ιστορία της ανθρωπότητας, όχι όμως ακόμα αρκετά δυνατή για να νικήσει την τεράστια ισχύ του υποσυνείδητου. Για αυτό είναι σχεδόν αδύνατο, ίσως και λίγο επικίνδυνο, να προσπαθήσει κανείς μόνος του να κάνει αναδρομή στςι δικές του καταπιεσμένες εμπειρίες. Η ισχύς των περιστατικών, ο πόνος που περιέχουν και η αναισθησία που διαθέτουν θα επανέλθουν και θα τον πλήξουν. Το άτομο θα νιώσει πραγματικά τον πόνο, ίσως χάσει και τις αισθήσεις του.

Για αυτό χρειάζεται δύο άτομα. Δύο άτομα μαζί, με πειθαρχία και μεθοδική προσέγγιση μπορούν να φέρουν στο φως όλα τα περιστατικά που προκαλούν δυσκολίες στον μαθητή. Αξιολογούμε και χειριζόμαστε ανάλογα κάθε περιστατικό που έρχεται στην επιφάνεια.

Άγνωστο και παράδοξο ταυτόχρονα, η ανθρωπότητα δεν διδάσκει ακόμα στα παιδιά της τα βασικά σχετικά με τη λειτουργία του νου, λες και ο νους δεν είναι παρών σε κάθε στιγμή της ζωής. Μέχρι να αναγνωριστεί αυτή την ανάγκη, η ευθύνη πέφτει σε εμάς που την αναγνωρίζουμε.

Διάνοια vs Εγκέφαλος

Ο εγκέφαλος είναι η δομή ενώ η διάνοια (ή νους) είναι η λειτουργία. Πρέπει να γνωρίζουμε τη διαφορά. Όταν λέμε δομή εννοούμε το υλικό και ο χώρος που έχει κάτι να δράσει. Για παράδειγμα σε έναν υπολογιστή, ο σκληρός δίσκος, οι μνήμες, τα τσιπάκια, η οθόνη και τα υπόλοιπα υλικά μέρη είναι η δομή, δηλαδή ο εγκέφαλος. Για να έχουν αξία όλα αυτά χρειάζονται ένα λειτουργικό σύστημα ή πρόγραμμα. Αυτό αντιστοιχεί στη λειτουργία ή στη διάνοια.

Ούτε το πρόγραμμα, ούτε τα τσιπάκια του υπολογιστή από μόνα τους μπορούν να κάνουν κάτι. Το ένα χρειάζεται το άλλο. Διάνοια έχουν και τα κύτταρα από μόνα τους, επειδή έχουν κατεύθυνση, κανόνες, μνήμη και λειτουργούν βάση κάποιων εντολών. Δεν χρειάζεται εγκέφαλος για να υπάρξει διάνοια, αλλά χρειάζεται εγκέφαλος για να υποστηρίξει ένα τόσο πολύπλοκο πρόγραμμα όπως η σύγχρονη ανθρώπινη διάνοια (ελπίζω μεταφέρω ικανοποιητικά τον παραλληλισμό).

Διανοητικές Εικόνες, Καταγραφές

Στη διάνοια αποθηκεύονται καταγραφές από την πρώτη στιγμή που δημιουργείται το έμβρυο. Στην αρχή είναι κυτταρικές καταγραφές. Λέγεται ότι η μνήμη όπως την συζητάμε στα κοινά εμφανίζεται στο παιδί γύρω στο δεύτερο έτος της ζωής του, ωστόσο πρέπει να σημειώσουμε κάτι πολύ σημαντικό! Για να υπάρξει η παραμικρή μάθηση, η διάνοια πρέπει να συγκρίνει δεδομένα από παλαιότερες εμπειρίες με αυτά που βλέπει τώρα. Το μωρό μαθαίνει ότι εκείνο το άτομο είναι φιλικό ή εκείνη η τροφή είναι βρώσιμη. Αυτό είναι μνήμη, σε υποσυνείδητο επίπεδο, επειδή υπάρχουν καταγραφές σε υποσυνείδητο επίπεδο. 

Κάθε άνθρωπος λοιπόν έχει καταγραφές στιγμή προς στιγμή για όλη του τη ζωή. Κάθε καταγραφή εμπεριέχει όλες τις πιθανές αισθήσεις, οι οποίες είναι σαφώς περισσότερες από πέντε (5) ή εννέα (9), ανάλογα με το σύστημα που θα χρησιμοποιήσουμε για να τις ξεχωρίσουμε. Μόνο η όραση, χωρίζεται σε βάθος, χρώμα, φωτεινότητα, καθαρότητα, εστίαση, κ.λπ.. Η επιδερμίδα διαθέτει αισθήσεις για την αφή, θερμοκρασία, ηλεκτρισμό, πίεση, κ.λπ.. Κάθε ένα από αυτά είναι ξεχωριστό, επειδή κάθε ένα από αυτά ελέγχεται από διαφορετικούς αισθητήρες και μπορεί ανεξάρτητα από τα άλλα να υποστεί βλάβη ή να γίνει πιο έντονο.

Έτσι, κάθε καταγραφή εμπεριέχει όλες αυτές τις αισθήσεις. Όταν κοιμόμαστε επίσης καταγράφουμε, ήχους, εικόνες (το πίσω μέρος των ματιών, το σκοτάδι, τον χώρο γύρω μας όταν ανοιγοκλείνουμε τα μάτια και τα όνειρα), θερμοκρασία, θέση σώματος, προσανατολισμό, βαρύτητα, πίεση, υγρασία του αέρα και δεκάδες άλλα στοιχεία. Για ευκολία μιλάμε για «εικόνες» αλλά ξέρουμε πλέον ότι είναι πολύ παραπάνω πράγματα από απλή εικόνα, είναι κανονικές και πλήρεις εμπειρίες.

Σύνδεση Εικόνων

Πριν ξεκινήσει η συνειδητή και λογική ανάλυση των δεδομένων που προέρχονται από την εμπειρία ο οργανισμός χρησιμοποιεί ένα άλλο πιο απλό σύστημα επεξεργασίας αυτών των εικόνων. Έτσι είναι σε θέση να συνδέσει τη μία με την άλλη ώστε να εξάγει κάποια συμπεράσματα, με σκοπό την επιβίωση του οργανισμού που υπηρετεί.

Σε υποσυνείδητο λοιπόν επίπεδο, οι εικόνες συνδέονται με βάση τις κοινές τους αισθήσεις. Όσο πιο κοινή είναι μια αίσθηση μεταξύ δύο εικόνων τόσο πιο πιθανόν είναι να θεωρηθούν από το υποσυνείδητο «ίδιες» και να συνδεθούν. Όταν πολλές εικόνες συνδέονται μεταξύ τους τότε λέμε ότι έχουμε μια ακολουθία. Όταν μία από αυτές τις εικόνες χαρακτηριστεί από τη διάνοια ως μη-επιβιωτική για τον οργανισμό, τότε και οι άλλες χαρακτηρίζονται έτσι.

Αν και το όλο αυτό σύστημα επεξεργασίας είναι ενδιαφέρον και χρήσιμο σε ένα άγριο ζώο, στον άνθρωπο δημιουργεί πολλές φορές παράλλογες συνδέσεις, άτοπες φοβίες και περίεργες εμμονές. Όλα αυτά είναι πρόβλημα επειδή διαθέτουμε και ένα νέο σύστημα, την αναλυτική και συνειδητή διάνοια!

Αυτές τις επιπλοκές καλούμαστε να διορθώσουμε με την αναδρομή, όταν δημιουργούν προβλήματα στον μαθητή ο οποιός επιθυμεί να λειτουργεί με μεγαλύτερη εσωτερική αρμονία και λογική.