Menu
Σου έχει τύχει ποτέ να κάθεσαι να δεις μια ωραία ταινία και ξαφνικά να αισθάνεσαι άγχος και ανησυχία, χωρίς κάποια φανερή αιτία;
Αυτό το φαινόμενο είναι αρκετά πιο συχνό από όσο οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν. Στην πραγματικότητα αποτελεί μια κοινή εμπειρία ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους. Ξαφνικά, χωρίς φανερό λόγο, ανεξήγητο άγχος και ανησυχία γεννιούνται μέσα μας.
Τι συμβαίνει;
Γιατί συμβαίνει;
Τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό;
Για να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα χρειάζεται να συζητήσουμε τις παρακάτω 5 πτυχές του προβλήματος:
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν!
Σκοπός κάθε μορφής ζωής είναι να επιβιώσει, όσο το δυνατόν καλύτερα και όσο περισσότερο μπορεί. Τα συναισθήματα βοηθούν τον οργανισμό προς αυτή την κατεύθυνση, όπως το ίδιο κάνουν τα δυνατά γονίδια, η ικανότητα να μιλάμε, να βλέπουμε, να σκεφτόμαστε και ούτω καθεξής.
Η ύπαρξη του άγχους λοιπόν, δεν έχει άλλο σκοπό από το να βοηθήσει το άτομο να προστατευτεί ή να προετοιμαστεί απέναντι σε μια απειλή προς την επιβίωσή του.
Σε παλιότερες εποχές αυτό το σύστημα ήταν ότι καλύτερο διαθέταμε για να «νιώθουμε» ότι μια κατάσταση ή ένα περιβάλλον είναι επικίνδυνα και να το αποφύγουμε. Ήταν τόσο επιτυχημένο σύστημα που έγινε θεμελιώδες στα συναισθανόμενα όντα. Όπως συμβαίνει και στον άνθρωπο, το ίδιο συμβαίνει και σε όλα άλλα θηλαστικά (κυρίως), όπως σκύλους, γάτες, δελφίνια, κ.λπ..
Αν η απειλή είναι πραγματική, τότε το άγχος που αισθανόμαστε αποδεικνύεται χωρίς αμφιβολία μια ιδιαίτερα χρήσιμη ικανότητα, σωστά; Φαντάζεσαι να πλησιάζαμε το χέρι μας στη φωτιά και να μην νιώθαμε άγχος; Θα ήταν επικίνδυνο να μην έχουμε το ένστικτο αυτοπροστασίας.
Τι συμβαίνει όμως όταν η απειλή δεν είναι πραγματική;
Τότε τα πράγματα περιπλέκονται με περίεργους τρόπους…
Αν είναι κάτι τόσο συνηθισμένο, πώς και τόσοι άνθρωποι δεν το αντιλαμβάνονται, δεν το συζητάνε και δεν γράφονται πολλά για αυτό το επαναλαμβανόμενο και φαινομενικά αναίτιο άγχος;
Επιτρέψτε μου να το εξηγήσω.
Ο πρώτος λόγος είναι ότι, επειδή είναι μικρής έντασης, δεν αποδιοργανώνει τόσο πολύ το άτομο, άρα πολλές φορές δεν το προσέχει, με την έννοια ότι δεν το θυμάται μετά από λίγο. Π.χ. όταν σε πιάνει φαγούρα στο πόδι σου, χωρίς να έχεις κάποιο ερεθισμό ή χωρίς να σε έχει τσιμπήσει κάτι, εκείνη τη στιγμή το παρατηρείς, ίσως ξυστείς λίγο στα γρήγορα και μετά το ξεχνάς. Το ίδιο συμβαίνει και με το ελαφρύ άγχος.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η λύση δεν συνδέεται με κάποιο εξωτερικό συμβάν, αλλά με κάτι που συμβαίνει μέσα μας. Όπως θα αναπτύξω στην επόμενη ενότητα διεξοδικά, αν «κοιτάξουμε» αυτή την κατάσταση άγχους, περισσότερο από μια στιγμή, τότε θα αναγκαστούμε να αντιμετωπίσουμε κάτι που συμβαίνει μέσα μας. Αν η αιτία ήταν εξωτερική, τότε δεν έχουμε «ευθύνη» και είμαστε πιο πρόθυμοι να την αντιμετωπίσουμε. Αν όμως η αιτία είναι από μέσα μας, είμαστε λιγότερο πρόθυμοι να την αντιμετωπίσουμε, επειδή μοιάζει σα να πολεμάμε ενάντια στον εαυτό μας σε κάποιο βαθμό.
Δεν είναι αρκετά δημοφιλές να δουλεύουμε σοβαρά με τον εσωτερικό κόσμο. Η κοινωνία δεν διδάσκει τα μέλη της να εξετάζουν τον εσωτερικό τους κόσμο. Μπορεί η «αυτοβελτίωση» να είναι pop θέμα σε κάποιες ομάδες, εποχές ή ηλικίες, αλλά σε καμία περίπτωση η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν ασχολείται σοβαρά. Αγγίζουμε το θέμα της ψυχολογίας και του τρόπου σκέψης μόνο ακαδημαϊκά και αποστασιοποιημένα, οπότε για τους περισσότερους αυτή η διαδικασία είναι εντελώς ξένη… πόσο μάλλον στην καθημερινή, πραγματική ζωή.
Ο τρίτος λόγος είναι το φαινόμενο του mass media opinion (οι φωνές της μάζας), δηλαδή το γεγονός ότι οι άνθρωποι που γράφουν άρθρα στο διαδίκτυο, τα ελαφριά βιβλία αυτοβελτίωσης που κυκλοφορούν και όλη η δημοφιλής βιομηχανία αυτοβελτίωσης δεν έχουν ξεχωρίσει, ονοματίσει και συζητήσει διεξοδικά αυτό το φαινόμενο.
Ακόμα και στο χώρο των κλινικών ψυχολόγων, είναι λίγοι αυτοί που μιλούν ξεκάθαρα για αυτό. Μερικές φορές ο λόγος είναι η έλλειψη γνώσης, ενώ άλλες φορές επειδή είναι δύσκολο να προσδιοριστούν τα αίτια και να επιλυθεί μεθοδικά.
Όλα αυτά είναι ανθρώπινα και κατανοητά.
–
–
Στο επόμενο μέρος θα εξερευνήσουμε μαζί την βασική αιτία πίσω από αυτό το τόσο σύνηθες αλλά και ενοχλητικό φαινόμενο που βασανίζει δεκάδες ανθρώπους καθημερινά.
